W ciągu ostatnich lat ukazało się wiele prac, które wskazują, że przewlekły i długotrwały stres może się przyczynić do wywołania choroby lub zaostrzenia już istniejącej (Heszen-Niejodek, 1997; Hoes, 1997; Selye, 1963). Hoes (1997) dowodzi, iż zbyt długie poddawanie jednostki sytuacjom przeciążeniowym może wyczerpać jej odporność, czego wyrazem są objawy o charakterze psychosomatycznym. To znaczy, że choroba psychosomatyczna może być efektem niezdolności do przystosowania się do zmienności, jaka nas otacza. Współcześnie uważa się, że istnieje kilka „ścieżek dostępu” stresu do skóry. Pierwsza hipoteza zakłada, że pacjenci ze schorzeniami skóry wykazują silniejszą reakcję fizjologiczną na bodźce stresowe. Zagadnienie to było badane w odniesieniu do pacjentów z atopowym zapaleniem skóry. Badano tu reakcję na prowokację histaminową, gdzie w każdym przypadku stwierdzono korelację z negatywnym nastrojem pacjenta (Tuszyńska-Bogucka, 2007). Inna ścieżka, która może wyjaśniać mechanizm wpływu OUN na zaburzenia skórne, to wyzwalanie z końcówek nerwowych, tkwiących w skórze, neuropeptydów, jako odpowiedź na stres. Wydzielanie neuropeptydów pod wpływem stresu wywołuje świąd oraz reakcje zapalne. Zwraca się na to szczególną uwagę w przypadku atopowego zapalenia skóry oraz łuszczycy (Tuszyńska-Bogucka, 2007). Liczne badania wskazują, iż pacjenci dermatologiczni zgłaszają wysoką liczbę stresujących wydarzeń życiowych, jakie nastąpiły w okresie poprzedzającym chorobę.Wykonane badania dotyczyły pacjentów z atopowym zapaleniem skóry (AZS) (Benea, Muresian, Manolache, Robu, Diafonu, 2001; Brown, 1972). Pogorszenie Atopowe zapalenie skóry (AZS) jako choroba psychosomatyczna: analiza badań 67 stanu ich zdrowia zwykle wiązało się z nagromadzeniem w ich życiu wydarzeń o wyraźnie stresowym charakterze, zwykle dotyczących relacji międzyludzkich. Pacjenci tacy z reguły sygnalizowali nadmierną tendencję rodzin do zbyt surowego karania ich w dzieciństwie (Tuszyńska-Bogucka, 2007). Niestety nie pojawiły się jeszcze badania mówiące o wpływie konfl iktów w rodzinie na przebieg AZS.
W chorobach skóry ogromną rolę odgrywają określone cechy osobowości pacjentów oraz historia ich życia rodzinnego, a także problemy, jakie napotykają oni w toku swego funkcjonowania osobistego. Wszystkie czynniki determinują reakcje emocjonalne i behawioralne na sytuację choroby. Poczucie danej sytuacji życiowej może uruchomić dość typowe stany emocjonalne, które w efekcie mogą doprowadzić do zmian w obrębie funkcjonowania jednostki – wśród nich na pierwszy plan wysuwa się podwyższone napięcie. Objawia się ono przede wszystkim w psychofizjologicznych rekcjach typu: ból głowy, ból krzyża, podwyższona czujność, palpitacje serca oraz zaburzenia nastroju (Tuszyńska-Bogucka, 2007). Liczne badania wykazały istniejące u pacjentów dermatologicznych problemy natury przystosowania (Borzęcki, Cielica, 2002; Januszewska, 2001; Tuszyńska-Bogucka 2007). Istnieją badania (White, Horn, Varigos, 1990), które dowodzą, że pacjenci z dermatozami wykazują podwyższony poziom lęku i depresji w porównaniu z ogólną populacją.
Seria badań dowiodła istnienia wysokiego poziomu lęku (jako cechy) u pacjentów z AZS, aczkolwiek istnieją też badania zaprzeczające tym doniesieniom. U osób dorosłych ten właśnie rodzaj schorzenia łączony był z pewnymi cechami osobowości, takimi jak: nadmierne napięcie, ponadprzeciętna inteligencja, nieefektywna emocjonalna – szczególnie negatywnych uczuć oraz zależność od dominującej matki (Januszewska, 2001). Obecnie wśród komponentów psychologicznych chorób za najważniejsze uznaje się lęk i depresję, dezadaptacyjne style radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, towarzyszące im reakcje fizjologiczne organizmu, które mogą wpływać na stan skóry, a także dezadaptacyjne zachowania zdrowotne, tj nadmierne skupianie się na chorobie, które na zasadzie samospełniającego się proroctwa może pogorszyć stan skóry pacjenta. Lęk odgrywa istotną rolę w etiopatogenezie zaburzeń psychosomatycznych (Jankowski, 1975a,b; Puchalski, 1983). Lęk przed utratą osoby znaczącej, ideału czy innych wartości nadrzędnych może być krytycznym czynnikiem w genezie wielu chorób.
